Zelfrijdende auto’s zijn gedoemd te mislukken. Steeds vaker hoort men beweren dat de heilige autonome koets ons weldra zonder onze hulp veilig en vlot van A naar B zal brengen. Geen opstoppingen en verkeersslachtoffers meer, want de zwakke schakel, de mens, wordt uitgeschakeld. Ik voorspel u: dat gaat niet gebeuren.
Natuurlijk, we kunnen een heel eind komen, misschien tot wel 95%. Maar het effect zal averechts zijn, omdat menselijke bemoeienis noodzakelijk zal blijven. Laagvliegende vogels of een overwaaiende plastic zak? Beschadigd wegdek, hoosbuien en plassen die de belijning en obstakels onzichtbaar maken, tijdelijke en/of tegenstrijdige bebording? Een Amsterdamse gracht met lallende toeristen op huurfietsen? Een landelijk karrespoor dat niet op de kaart staat? Met een koe die de doorgang blokkeert? Dat gaat een computer nooit begrijpen. In ieder geval weet die niet hoe je die koe laat opbokken. Koe en koets zullen elkaar urenlang autonoom en schaapachtig aanstaren.
En soms moeten verkeersregels even worden genegeerd. Het vergt verkeersinzicht om te weten wanneer je wèl even een doorgetrokken streep of maximumsnelheid moet overschrijden om een onhandige of gevaarlijke situatie te voorkomen. Of juist even een ander moet voorlaten, ook al heb je voorrang.
Dat verkeersinzicht gaat een computer NOOIT krijgen. Anticiperen? Inventiviteit? Vergeet het maar. Hooguit staan die rijcomputers zo voorzichtig afgesteld dat ze bij twijfel altijd remmen. Dat biedt overigens nog geen enkele garantie tegen ongelukken, maar garandeert ons wel dat de hele boel hopeloos vastloopt. Voetgangers zullen bijvoorbeeld overal klakkeloos oversteken: auto’s remmen toch wel!
Voor die laatste 5% zal dus altijd een mens van vlees en bloed nodig zijn. Maar als het beloofde land van de zelfrijdende auto eenmaal is bereikt, weet geen mens meer hoe dat moet, een auto besturen.
Je ziet dat nu al gebeuren, na het jarenlang stelselmatig uitroeien van zelfstandig nadenken in het verkeer. Inhalen is steeds vaker verboden of zelfs onmogelijk. In gelid sukkelen we door trajectcontroles en van flitspaal naar flitspaal, en teveel kruispunten worden door verkeerslichten betutteld. Het effect is zichtbaar: veel chauffeurs weten niet meer hoe je zonder brokken moet inhalen, invoegen, oversteken, voorsorteren en rechts houden. Toch maken ook de minder begaafde weggebruikers zich ongemerkt wel wat basisvaardigheden eigen. Zodra echter de computer 95% van hen overneemt, zijn zij nog slechts machteloze toeschouwers. Als ze überhaupt nog kijken, want waarschijnlijk zit men te appen. Zie bijvoorbeeld het filmpje van die autonome auto die laatst een fietser doodreed. Dat is wat ons op grote schaal te wachten staat.
We kunnen die zwakke schakel dus niet uitschakelen. Wel kunnen we ‘m minder zwak maken. Door VEEL strengere eisen te stellen aan het rijbewijs, en door het verkeer zo in te richten dat men vanzelf alert blijft: minder betutteling en meer zelf nadenken en zelf opletten. Dat vermindert ook de neiging om met de smartphone de verveling te verdrijven.
Zoals al eerder bepleit, is het eigenlijk te zot voor woorden hoe makkelijk men toestemming krijgt om zo’n levensgevaarlijk wapen als een auto te mogen bedienen. Na wat stupide regeltjes uit het hoofd te hebben geleerd en gedwee een paar ingestudeerde kunstjes te hebben opgevoerd, mag iedereen zelf de vinger op de trekker leggen en de omgeving in gevaar brengen. Verkeersinzicht en voertuigbeheersing worden nauwelijks bijgebracht. Gezondheid, basale intelligentie en mentale stabiliteit worden slechts heel summier getoetst.
Zonder serieuze selectie aan de poort moet men niet babbelen over verkeersveiligheid. Dan blijft het dweilen met de kraan open. Eén op de zeven chauffeurs heeft rijangst! Hoe hebben die lieden in hemelsnaam ooit hun rijbewijs gehaald? Verlos hen uit hun lijden, en verlos ons van hun rijden.
Als er realistische eisen aan het rijbewijs worden gesteld, vergelijkbaar met vliegbrevet en wapenvergunning, verwacht ik 50% minder chauffeurs op de weg. Dat is op zich al een zegen voor het milieu, de leefbaarheid en de verkeersveiligheid! We moeten sowieso af van het idee dat iedereen maar een auto moet kunnen besturen. Het rijbewijs dient voorbehouden te zijn aan diegenen die aan strenge eisen kunnen en willen voldoen (ter vergelijking: de huidige maatregelen om het autoverkeer terug te dringen raken meestal juist degenen met een kleine beurs, hetgeen dus ronduit asociaal beleid is van met name de “linkse” partijen). Voor anderen moeten uitmuntende en betaalbare alternatieven beschikbaar komen. Met name in de taxibranche is daar nog een wereld te winnen.
Er zullen minder maar betere chauffeurs overblijven, zodat veel overdreven betuttelende verkeersregels kunnen worden afgeschaft. Goed stuurmanschap moet leidend worden, zoals goed zeemanschap dat is op het water. Dan blijft men vanzelf alert, en dat is uiteindelijk de beste preventie tegen ongelukken.
Dus ik ben blij dat ik zelf rij, en dat geldt waarschijnlijk voor de meeste lezers van dit stuk. Veel anderen kunnen zich inderdaad maar beter laten rijden. Niet door een computer, maar door een heuse chauffeur. Wel zo chique!